Welkom in het Buitenmuseum van Haarlemmermeer

Waar staat deze Verhalenpaal ?

  • Locatie:  Halfweg, Verenigde Binnenpolder. Dichtsbijzijnde adres Spaarndammerdijk, ca. 1840m oostelijk van de A9, in de bocht van de dijk.
  • RD Coördinaten:  109787, 489976  

Heeft u een verhaal bij deze paal? Stuur het naar schakelsaandeketting@shmdc.nl.nl. 

Binnenmuseum

Naast de 20 Verhalenpalen die verpreid staan door de hele polder, kunt u ook een bezoek brengen aan het Cruquius Museum in Cruquius en het Historisch Museum Haarlemmermeer in Hoofddorp. Kijk op www.haarlemmermeermuseum.nl en op www.komkijkenmetkortingbijCruquius.nl.

Geuzen in hinderlaag

U staat hier op een plek waar in maart 1573 – tijdens de Tachtigjarige Oorlog - een overval plaatsvond.

Onder leiding van Govert ’t Hoen, een Waterlandse boer en aanvoerder van vrijbuiters (geuzen) zag hij, varende op het IJ met twee roeijachten een groep Spaanse speerruiters, 125 man sterk, langs de Spaarndammerdijk van Amsterdam naar Spaarndam trekken. Op dit, smalle, deel van de dijk waar u zich nu bevindt, versperde ’t Hoen met negen vrijbuiters hun de weg, terwijl de andere negen vrijbuiters hen van achteren aanvielen. Met hun lange roeren en verrejagers (polsstokken met aan een eind van een spits voorzien) doodden de vrijbuiters alle ruiters. De paarden voerden zij achter hun jachten naar de overkant van het IJ. Zijn dappere daden werden zo bekend dat de Spaanse bevelhebber van Haarlem – de Liques – hem wenste te zien. Hij zond hem een vrijgeleide met een uitnodiging om bij hem te komen. De Spanjaard was zeer verwonderd een eenvoudige landbouwer van kleine gestalte voor zich te zien. Hij bood hem enige geschenken aan, maar ’t Hoen sloeg die af; wel verzocht hij om zijn gunst, als hij die mocht nodig hebben. Niet lang daarna geraakte ’t Hoen bij een mislukte aanval op de Diemerdijk in gevangenschap en door bemiddeling van De Liques werd hij zonder losgeld ontslagen. Hij sneuvelde op 31 mei 1574 bij het afslaan van een Spaanse overval bij Ilpendam.

De es onder aan de dijk is geplant in 1992 als opvolger van de Dikke Boom die het in 1970 had begeven. De overlevering wil dat de Dikke Boom ooit werd geplant als herinnering aan de overval op de Spanjaarden in 1573.

De eerste Spaandammerdijk is in de twaalfde eeuw aangelegd nadat boeren vanuit Velzen in zuidwestelijke richting het gebied voor u ten zuiden van de dijk (aan de kant van de boom), gingen ontginnen. Een paar meter veen werd afgegraven en afwateringssloten werden aangelegd, maar de invloed van Het IJ, vooral bij hoog water nam daardoor toe. Een beschermende dijk was nodig. Het landschap voor u is sindsdien nauwelijks veranderd: het slotenpatroon is hetzelfde als direct na de ontginning.

Huidig slotenpatroon


 
Slotenpatroon in 1585


Aan de noordkant bevond zich tot 1870 het IJ, een getijdewater dat via de Zuiderzee en de Waddenzee in verbinding stond met de Noordzee. Tijdens de aanleg van het Noordzeekanaal zijn deze IJpolders drooggelegd; aan de zuidkant, dat is waar u nu staat, is het  hoofdzakelijk veenweide geworden, terwijl de noordzijde, tegen het Noordzeekanaal aan meest kleigrond is. De eerste aanleg van het recreatiegebied Spaarnwoude is in 1969 gestart; in oostelijke richting ziet u nu bij Halfweg Spaarnwoude Houtrak, terwijl de overige delen zich ten noordwesten van u bevinden tussen Spaarndam en het Noordzeekanaal.