Welkom in het Buitenmuseum van Haarlemmermeer

Waar staat deze verhalenpaal?                                        

Locatie: Lisserdijk / hoek hoofdweg Oostzijde  

Heeft u een verhaal bij deze paal? Stuur het naar schakelsaandeketting@shmdc.nl.

Binnenmuseum

Naast de 25 Verhalenpalen die verspreid staan door de hele polder, kunt u ook een bezoek brengen aan het Cruquius Museum in Cruquius, het Historisch Museum Haarlemmermeer in Hoofddorp en de Polderschuur in Vijfhuizen. Kijk op www.haarlemmermeermuseum.nl.  

PLEMP

Bij Verhalenpaal PLEMP ziet je het gemaal De Leeghwater naast de Ringdijk staan. Het gemaal is destijds (1845) gebouwd in het Haarlemmermeer, dat toen nog water was. Dat moest omdat het water uit het meer geschept moest worden en dat doe je vanaf de dijk, maar in het water.

Hoe ging dat in zijn werk?

Vanaf de dijk werd in het vier meter diepe Haarlemmermeer een omdijkte bouwput gemaakt. Daarvoor gebruikte men met riet en takken gevlochten vlonders. Die werden op het water gelegd, op de plek waar de dijk moest komen. Op de vlonders werd vervolgens gelijkmatig grond gestort tot ze zonken.

Zo werd de dijk laag voor laag aangeplempt tot de stapel vlonders zo'n 1 meter boven water uitstaken. Op deze manier opgestapeld vormden ze een stevige plempdijk.

Daarna werd het water uit de bouwput gemalen. Zo ontstond een modderput van vier meter diep en honderd meter in doorsnede. Vervolgens werd nóg eens vier meter uitgegraven voor de fundering van het gemaal. Het was een zwaar bouwwerk en had een stevige fundering nodig. Met de uitgegraven grond werd de bodem van de rest van de omringde put opgehoogd. Zo ontstond een opslagplaats voor al het nodige materiaal.

Het dijkje, dat hier in het water werd geplempt, moest de druk van 8 meter woeste watermassa van het Haarlemmermeer weerstaan en deed dat glansrijk. Een knap staalt ingenieurswerk!

Het gemaal De Leeghwater werd in 1845 voltooid. Het was de oudste van de drie gemalen, die het Haarlemmermeer leegpompten. De andere zijn De Cruquius en De Lynden. Het gemaal De Leeghwater heeft tot 1912 op stoom gedraaid. Daarna werden de stoommachines vervangen door dieselmotoren. De Leeghwater is nu nog slechts incidenteel in gebruik als andere gemalen het water niet meer kunnen afvoeren.

Kaart 1 d.d. 1-10-1843 van het Hoogheemraadschap van Rijnland. Met dank aan Nic. Bouwmeester en Han van Waarden